Cemre Ne Zaman Düşecek? 2021 Cemre Ne Zaman Düşer? Havaya Suya Toprağa Cemre Ne Zaman Düşüyor? Havaların ısınmasının ve baharın gelişinin müjdecisi cemrelerden ilki bugün düştü. Peki ya diğerleri? İşte Cemre düşme tarihleri:
Cemre Nedir? Cemre Ne Demek?
Cemre, İlkbahar başlangıcında yedişer gün arayla; önce havada sonra su ve toprakta oluştuğu sanılan sıcaklık artışı.
Türk Dil Kurumu, ‘cemre’nin karşılığını “Şubat ayında birer hafta arayla havada, suda ve toprakta oluştuğu sanılan sıcaklık yükselişi” olarak veriyor.
Arapça’da cemre kor durumunda ateş anlamına gelir. Cemre kelimesini arapçadan adlığımız söylense de, eski kültürümüze ait İmere kelimesinden türettiğimiz düşünülmektedir.
Orta Asya’daki Türk ve Altay halk kültüründe ve mitolojisinde İmre (İmere veya Emire) adı verilen cinin, cemreye neden olduğuna inanılır. Bulgaristan’da ise adı Zemire’dir. İlkbahar geldiğinde İmre yeryüzüne iner ve dalgasal ışınlar yayarak tekrar göğe çıkar. Arkasından hızlıca tekrar buzlara doğru iner ve onları parçalar. Ardından yerin dibine girer ve oradan toprağı ısındırır
Türkiye ve Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son Çarşamba gününde yapılan “boz ayın dört çarşambası”, uygulamasını ifade eden “Cemle” sözcüğü de “Cemre” ile aynı kelimedir.
Denizli yöresinde cemreye cemile denilmektedir.
Cemre bazı yörelerde kurbağaların yumurtlaması şeklinde tarif edildiğinden, kurbağa yavrularına cemre denildiğini de duyabilirsiniz.
Ahmet Özdemir’in “Folklor Penceresi” adlı kitabınıda yer alan Anadolu’daki cemre söylentileri şöyle: “Cemre gökte yaşayan yiğit bir delikanlıymış. Uzaktan gördüğü dünyaya karşı merak duymaya başlamış. Havaya düşmüş. Toprak ananın kızlarından birine âşık olmuş. Suya düşmüş, yıkanmış, temiz olduktan sonra toprağa düşmüş ve sevgilisine kavuşmuş…” Ayrıca “Üçüncü cemrenin düştüğü akşam, poyraz rüzgarı ile lodos rüzgarının kavga ettikleri sanılmakta. O gün ikindiden sonra, hangi rüzgar eserse o galip gelmiş sayılmakta. Poyraz fazla eserse kış mevsiminin uzayacağına, lodos fazla eserse bahar günlerinin çabuk geleceğine” inanılmakta.
Osmanlı Döneminde ise Divan şairleri cemre zamanlarında önemli kişilere övgü şiirleri yazarlardı. Bu şiirlere ‘cemreviye’ denilmektedir.
Hangi Toplumlarda Cemre Düşmesi Kavramı Vardır?
Türk kültürü ile beraber Arap, Fars, Moğol, Grek vb. pek çok kültürde rastlanılmıştır cemre inancına. Özellikle Arap, Fars ve Türklerde karşımıza çıkancemrenin Moğol, Çin ve Greklerde de olduğu belirtilmektedir. Havanın ısınmasına bağlı olarak meydana getirilen bu inancı çeşitli toplumlar kendi kültürlerinden ve değerlerinden bir şeyler katarak zenginleştirmişlerdir.
Örneğin cemre olayına benzer olarak ABD’de de ocak erimesi bulunmaktadır. ABD’nin kuzeydoğusunda ocak ayının son haftalarında her yıl tekrarlanan ocak erimesi don olayının sona
ermesini, kar veya buzun erimesini ifade etmektedir. Bugün Aslında Dündü (Groundhog Day) filminin geçtiği gün olan Kunduz Günü de Amerika’daki havaların ısınmasıyla ilgili günlerden bir başkası…
Cemre kültürüne Çin’de de rastlanıyor. Çinliler her cemrenin güneşle doğanın zifaf gecesi olduğuna inanmaktadır.
Cemre Neden Düşer? Cemre Düşmesi Ne Demektir?
Arapça ve Farsça eserlerde çeşitli kavimlerin cemrenin yerin altından yükseldiğine dair bir inanışa sahip olduğu belirtilirken Türkiye’de ise genellikle cemrenin düştüğü inanışı yaygındır.
Hallu’t Takvim, Ravzatü’l Müneccimin ve Şerh-i Zic’deki bilgileri nakleden Gonabadi, Bîrûnî’nin de belirttiği gibi cemrelerle beraber yerin batnının ısındığı ve üzerinden bir buhar tabakasının yükseldiği inanışını, yıldız biliminde zamanın önde gelen şairlerinden Vahyuddin [Evhadüddin] Enverî’nin (?-1189) baharı betimleyen bir beytinin doğruladığını belirtmiştir.
Beyit şu şekildedir:
“Nefesini tutan (yer) cemreyle nefes aldı
“Dili tutulan (doğa) güvercin gibi dile geldi”
Dehhuda’nın belirttiğine göre cemre şubat ayında üç kez yerin altından yükselen bir sıcaklık ve buhardır. Birinci cemre şubatın yedisinde yer üstüne
düşer ve toprak ısınır. İkinci cemre şubatın on dördünde düşer ve suyu ısıtır, üçüncü cemre ise şubatın yirmi birinde düşer ve ağaçlar ile bitkileri ısıtır.
.
Dehhuda cemrenin yeraltından yükseldiğini ve yer üstüne düştüğünü belirtmektedir.
Cemre Ne Zaman Düşecek?
İlk cemre 19-20 Şubat tarihlerinde havaya düşecek.
İkinci cemre ise 26-27 Şubat tarihlerinde suya düşecek.
Üçüncü cemre ise 5-6 Mart tarihlerinde toprağa düşecek.
Ülkemizde Cemre İnancı
Rize halkı cemreler düştüğü zaman havada, suda ve toprakta birtakım değişikliklerin meydana geldiğine inanmaktadırlar. Buna göre cemre “düşünce” havalar ısınır, suda ise bir
tatsızlık olur. Cemre toprağa düştüğü zaman eğer toprağa güneş vurursa toprağın üstünde titreşim meydana gelir. Rize halkı cemre düşünce dağ bağbir olur derler.
Trabzon Acısu’da halk cemrenin toprağa düşüp toprağı ısıtmasıyla beraber toprağın döllenmeye hazır hale geldiğine inanmaktadır.
Denizli ve çevresinde cemreye cemile denilmektedir ve cemiletoprağa düştükten sonra toprak ısınır. İnanışa göre en zor ay cemilelerin düştüğü aydır. Cemre şubatın on beşinde toprağa düşer, toprağa yayılır, toprak ısınır ve yaz gelir; otlar, çimenler biter. Cemile önce havaya, havadan da toprağa düşer, toprağa yayılır, bundan sonra bahar geldi, korkma denir. Cemile suya düştüğünde ise tamamdır, yaz ayağını salladı denir.
Uşak yöresindeki yaşlıların söylediğine göre cemre suya düşünce suyun, gölün içinde kaynaşma yapar. Cemre suya düşüce kurbağalar ötüşür, suya pisler; halk da cemre düştü der. Suyun üstünde kurbağalar sur gibi bir şey yapınca suya cemre düştüğünü anlarlar, cemre toprağa düşünce ise börtü böcek ortaya çıkar.
Cemre Hakkında Tarihi Eserler
Bugün Türkiye’de halk arasında hâlâ yaygın olan cemre inanışının kaynağı ile ilgili çeşitli eserlerde pek çok rivayet bulunmaktadır. Bu rivayetlerle ilgili görebildiğimiz en eski kaynak
Kazvini’ye (1202-1283) aittir.
Uluğ Bey’in (1393-1449) eserine yazdığı şerhinde farklı kavimlerdeki cemre inanışına değinen Abdulali el-Bircendî (?-1527) cemrenin düştüğüne dair bir inanışı nakletmektedir.
Buna göre Bircendî’nin bahsettiği bir kavim şubatın yedi, on dört ve yirmi birinde üç tane cemrenin yukarıdan aşağıya indiğine inanmaktadır.
Eski kaynaklara göre Cemre için bir kaç farklı tezden bahsedilir. kimisinde Cemre’nin Ay ile dünyanın mesafesi ile alakalı olduğuna değinilmiştir. Abdulali el-Bircendî ve Gonabadi ise cemrenin kaynağı güneş olarak belirtir. Üç farklı yıldız olduğuna da farklı kültürlerde rastlıyoruz.
Tefhim adlı eserinde Grek ayları içinde kıştan sonra bahar zamanının yaklaştığı belli günlere cemre adının verildiğini belirten Bîrûnî, onların inancına göre bu günlerde dünyanın içinin ısınmaya başladığını ve etrafa buharın yayıldığını ifade eder.
Cemre hakkında çok detaylı bilgi almak isterseniz şuraya linkini bırakalım:
CEMRE DÜŞMESİYLE İLGİLİ İNANÇ VE UYGULAMALAR / Zehra HAMARAT
Cemre Düşmesinin Bilimsel Açıklaması Var mı?
Cemre düşmesi inancına bilimsel bir açıklama getirmeyi amaçladığı çalışmasında Meteoroloji mühendisi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu ve Meteoroloji Mühendisi Yasemin Yılmaz, böyle bir meteorolojik olayın olup olmadığını, eğer varsa düşme tarihlerinin ve sıralarının halk arasındaki inanca uyup uymadığını istatiksel yöntemler kullanarak belirlemeye çalışmışlar.
Kandilli Rasathanesinde kaydedilen 82 yıllık sıcaklık gözlemleri, her yıl belli zamanlarda gerçekleştiği için meteorolojik bir tekillik olduğu düşünülen cemrenin analizini yapmak amacıyla incelenmiş ve cemre düşmesi denilen olayın bilimsel olarak da var olabileceğini gösteren verilere ulaşılmıştır. Buna göre cemrelerin düştüğü belirtilen günlere yakın zamanların veya o günleri kapsayacak şekilde bazı dönemlerin diğer günlerden farklı olduğu gözlenmiştir. Sonuçlar kesin olmasa da cemrelerin düştüğü dönemler civarında bir sıcaklık artışının olduğu tespit edilmiştir.
Cemrelerin düştüğü dönemlerde belirgin bir sıcaklık artışı söz konusu. Fakat cemrelerin arasında, sıcaklıklarda önemli düşüşler de olabiliyor.
Prof. Dr. Metin Ekici’nin Cemre Hakkındaki Açıklamaları
Ege Üniversitesi (EÜ) Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Metin Ekici, AA muhabirine yaptığı açıklamada, eski Türklerde “değişme” ve “dönüşme” anlamında “al” kelimesi kullanıldığını belirterek cemrenin de “al” sözündeki anlamı ifade ettiğini dile getirdi.
Türklerin cemreyi Arap halk takviminden ne zaman aldığına dair bir kayıt bulunmadığını ancak Kafkasya ve Anadolu coğrafyasına geldikten sonra buna kültürlerinde yer verdiğini anlatan Prof. Dr. Ekici, özellikle hayvancılıkla ilgilenen toplumlar için hava olaylarının çok önemli olduğunu vurguladı. Ekici, şöyle devam etti:
“Göçebe, kışa hazırlık olarak hayvanlar için sonbahardan biriktirdiği ot yığınları bitmeye yakınsa ciddi bir riskle karşı karşıya demektir. Bu nedenle halk takvimi oluşturmada, gözlemlemede eski Türklerin diğer toplumlara göre çok daha fazla bilgi birikimine sahip olduğunu düşünüyorum.”
Türklerin cemreyi bin yıldır takip ettiğini vurgulayan Ekici, cemrenin bahar bayramına hazırlanmak için de bir işaret olarak görüldüğünü söyledi. Prof. Dr. Ekici, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Türkler bunu çok sevmiş. Yazılı bir kültür oluşturmamamıza rağmen cemreyi gözlemek var halk arasında. ‘Birinci cemre düştü, ikincisini bekliyoruz’, ‘İkinci cemre düştü üçüncüsünü bekliyoruz’ ve ‘Üçüncü cemre sonunda bayram yapacağız’ gibi ifadeler halk arasında kullanılıyor. Azerbaycan’da nevruz öncesinde ‘ahır çarşamba’ kutlamaları var. Bununla cemre arasında bir örtüşme var. Bu da gösteriyor ki nevruzla cemre arasında bir ilişki kurulmuş. 21 Mart’taki nevruza ilk hazırlıklar cemrelerde yapılıyor.”
