Hazımsızlık neden olur? Karında şişkinlik, yediklerini sindirmekte zorlanmak gibi şekillerde karşımıza çıkan hazımsızlık, aslında toplumda sık görülen bir rahatsızlıktır. Midede oluşan şişkinlik ve hazımsızlığın nedenleri hakkında bilgi vermek istiyoruz.
Hazımsızlık Nedir?
Hazımsızlık (Dispepsi), karnın üst bölgesinde çeşitli şekillerde ortaya çıkan ağrı ve şişkinlik hissi olarak tarif edilir. Genellikle bir şeyler yedikten sonra ortaya çıkan, karın boşluğundaki bir çok şikayetleri içine alan ( karında dolgunluk, basınç, ağrı, mide yanması, geğirme, gerginlik veya şişkinlik) şikayettir.
Hazımsızlık Neden Olur?
Acıbadem Fulya Hastanesi Gastroentoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Özdal Ersoy hazımsızlığa neden olan alışkanlıkları anlattı, önemli tavsiyelerde bulundu.
Hazımsızlığa Neden Olan Hastalıklar
Hazımsızlığın altında yatan etken genellikle beslenmeyle yaşam alışkanlıkları olduğu için kişiler tarafından hafife alınabiliyor. Ama aynı zamanda hazımsızlık önemli hastalıkların habercisi de olabiliyor. Gastrit ya da ülserden reflüye, pankreas hastalıklarından gıda alerjisine, bağırsak enfeksiyonlarından romatizmaya, diyabetten mide kanserine kadar birçok hastalık hazımsızlık yapabiliyor. Hatta hazımsızlık psikolojik sebeplerden de kaynaklanıyor olabilir.
Hazımsızlık sorununun hangi durumlarda ve ne zaman ortaya çıktığını gözlemlediğinizde, hazımsızlık sebebi olan hastalıkları da tahmin etmek mümkün olabilir.
- Yemeklerden hemen sonra ortaya çıkan şikayetler sindirim sistemi hastalıklarına işaret edebilir. Mide hastalıkları (gastrit, ülser, reflü, mide kanseri), yemek borusu rahatsızlıkları ve safra kesesi sorunlarının incelenmesi gerekebilir.
- Yemekten bir kaç saat sonra başlayan hazımsızlık şikayetinde ise mideden ziyade, on iki parmak barsağı ülserleri ve pankreas rahatsızlıkları incelenir.
- Yağlı gıdaların yenmesinden sonra ortaya çıkan hazımsızlık safra veya pankreas hastalıklarına bağlı olabilir.
- Bazı kişilerde görülen buğday, süt, yumurta gibi gıda allerjileri o gıdalar tüketildiğinde hazımsızlık sebebi olabilir.
- Karında hazımsızlıkla birlikte fazla gaz bulunması ve şişkinlik olması daha da çok sindirim sistemi rahatsızlıklarına işaret edebilir.
Hazımsızlığın Nedenleri
Hazımsızlık neden olur? Hazımsızlığa sebep olan bazı alışkanlıklar şunlar:
Çok hızlı yemek yemek
Düzensiz, çok hızlı ve çiğnemeden besinleri yemeyin. Çünkü gıdanın sindirime hazır hale getirilmesini bu alışkanlık, midedeki asit seviyesinin normale dönmesi için yeterince zaman tanınmasını önlüyor. Bunun neticesinde de hazımsızlık oluyor. Bu nedenle düzenli aralıklarla uzun süre aç kalmadan beslenmeye dikkat edin. Besinleri iyice çiğneyerek tüketmeye dikkat edin.
Yağlı ve bol baharatlı besinler tüketmek
Kızartılmış, yağlı ve bol baharatlı yemeklerden kaçının. Bunun sebebi ise yağlı yemeklerin midenin boşalmasını geciktirerek sindirimi zorlaştırması. Kızartılmış ve baharatlı besinler de mide asit dengesini bozacağından hazımsızlığa yol açabiliyor.
Hemen yemekten sonra uyumak
Gastroentoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Özdal Ersoy reflü probleminiz varsa akşam yemeği ile yatağa girme arasında en az 2-3 saat olmasına özen göstermeniz gerektiğini belirterek, ‘Yemek yedikten sonra hemen yatmak henüz mide boşalmadığı için mide asidinin ve gıdaların yemek borusuna doğru kaçmasını kolaylaştırır. Bunun neticesinde de hazımsızlık ve reflü yakınmaları başlıyor.’ Diyor.
Kafeinli ve gazlı içecekleri abartmak
Hazımsızlıkla baş etmek için asitli ve kafeinli içeceklerden kaçınmanız oldukça önemlidir. Çünkü mide asit oranını bu içecekler arttırabiliyor.
Laktoz ve früktoz intoleransı
Süt şekeri olan laktozu bazı bünyeler parçalayamazlar. Bu duruma laktoz intoleransı adı verilir. Laktoz intoleransında, süt ve süt ürünleri tüketildiğinde hazımsızlık problemi yaşanabiliyor. Laktozsuz süt ve süt ürünleri tüketerek ya da laktoz enzimi içeren destek ilaçlar kullanarak bu problemin üstesinden gelebilirsiniz. Aynı biçimde meyvede yer alan ve meyve şekeri ismi verilen früktozu da bazı bünyeler sindirmekte zorlanabilir. Früktoz intoleransı adı verilen bu problemden yakınıyorsanız früktozdan fakir diyet uygumalaya özen gösterin.
Gelişigüzel ilaç kullanmak
Doktorunuz tavsiye etmediği sürece, korkikosteroid ya da içermeyen ağrı kesici ya da iltihap azaltan ilaçları gelişigüzel kullanmayın. Doktorunuzun tavsiyesi ile kullandığınız ilacın hazımsızlığa yol açtığını düşünüyorsanız, ilacınızı yarım bırakmayın. Bunun yerine probleminizi doktorunuzla paylaşın.
Sebzeleri çiğ tüketmek
Çok sık çiğ sebzeler tüketildiklerinde özellikle fonksiyonel hazımsızlıkta yakınmaların artmasına yol açabiliyor. Bu yüzden sebzeleri çiğ tüketmeyin, en azından biraz da olsa pişmiş ya da haşlanmış olmasına dikkat edin.
Bakliyatların suyunu dökmemek
Fasulye ve nohut gibi gaz yapan bakliyatların ilk haşlama suyunu mutlaka dökün. Yeni su ekleyerek pişirdikten sonra yemeyi ihmal etmeyin.
Hareketsiz bir yaşam sürmek
Kilo alımına, sindirim sisteminin daha yavaş çalışmasına hareketsiz yaşam neden olduğu için hazımsızlık sorunu yapabiliyor. En az haftada 3 gün tempolu biçimde yürüyüşler yapmak hazımsızlığa iyi geliyor. Fakat egzersiz öncesinde aşırı gıda alımından mutlaka kaçının.
Stresin etkisi altında kalmak
Kaygı ve üzüntü gibi psikolojik etkenler de hazımsızlık yapabiliyor. Bu yüzden siz de stres yaratan durumlardan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışın ve ruhunuzu sakinleştiren etkinlikler yapmaya özen gösterin.
» Gaza Ne İyi Gelir? Gaz Giderici Bitkiler ve Çaylar
Hazımsızlık Sırt Ağrısı Yapar Mı?
Öncelikle hazımsızlık ve sırt ağrısının birlikte görüldüğü durumlara bir göz atalım:
- SAFRA KESESİNDE TAŞ veya İLTİHAP: Safra kesesinde taş varsa veya safra kesesinde iltihap oluştuysa, uzun süreli hazımsızlık, şişkinlik, mide veya sırt ağrısı, bulantı, kaşıntı gibi şikayetlerle karşılaşabilirsiniz. Özellikle yağlı yemeklerin sindiriminde zorlanıyorsanız, yemeklerden sonra bulantı oluşuyorsa, karnın sağ tarafında ağrı hissediyorsanız safra kesesi sorunu yaşıyor olabilirsiniz.
- REFLÜ: Sırt ağrısı, sırtta batma, aşırı geğirme, hazımsızlık, ağırdan acı-ekşi su gelmesi, karnın üst tarafında ağrı gibi şikayetler, reflüye işaret ediyor olabilir.
- GASTRİT: Midede ve sırtta şiddetli ağrı, bulantı, kusma, hazımsızlık, şişkinlik ve öğünlerden sonra dolgunluk hissi gibi şikayetler gastrit sebebi olabilir.
- İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) : Huzursuzluk bağırsak sendromu denilen bu hastalık karın ağrısı, baş ağrısı, iştahsızlık, yorgunluk hissi, bel ve sırt ağrıları, yemek sonrası dolgunluk hissi ve/veya göğüste yanma hissi, depresyon veya anksiyete gibi belirtiler gösterebiliyor.
Hazımsızlık ve sırt ağrısı birlikte varsa, bu yukarıda göreceğiniz gibi başka bir hastalığın sebebi olabilir. O yüzden doktora başvurmanızda fayda var.
